พระธาตุนารายณ์เจงเวง

ตั้งอยู่ในวัดพระธาตุนารายณ์เจงเวง บ้านธาตุ ตำบลธาตุนาเวง เป็นพระธาตุประกอบด้วยปรางค์องค์เดียว สร้างด้วยหินทรายบนฐานศิลาแลงขนาดใหญ่ สลักลวดลายลงบนเนื้อหิน ชื่อของปราสาทสันนิษฐานว่ามาจากภาษาเขมรคือ “นารายณ์เชิงแวง” แปลว่า พระนารายณ์ขายาว เนื่องจากปรากฏภาพสลักรูปนารายณ์บรรทมสินธุ์ทางด้านเหนือของปราสาท ผังปราสาทประกอบด้วยห้องครรภคฤหะ (ห้องอันเป็นที่ประดิษฐานรูปเคารพของพระศิวะที่อาจเป็นศิวลึงค์) 

  ในตำนานอุรังคธาตุ เมื่อพระมหากัสสปะอัญเชิญพระอุรังคธาตุมาจากอินเดีย พระยาสุวรรณภิงคารประสงค์จะขอแบ่งพระบรมสารีริกธาตุมาประดิษฐานไว้แก่บ้านเมือง จึงได้ตระเตรียมสร้างอุโมงค์ที่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุไว้ก่อนล่วงหน้า โดยโปรดให้ชาวเมืองฝ่ายชายและฝ่ายหญิงแข่งกันสร้างอุโมงค์ให้เสร็จภายในคืนเดียว หากฝ่ายใดสร้างเสร็จก่อนก็จะได้นำพระอุรังคธาตุไปบรรจุไว้ให้เป็นพระมหาธาตุ ฝ่ายชายจึงสร้างปราสาทภูเพ็กขึ้น โดยแข่งกับฝ่ายหญิงที่สร้างปราสาทนารายณ์เจงเวง ทั้งสองฝ่ายถือกติกาว่าถ้าดาวเพ็ก (ดาวศุกร์) ขึ้นให้หยุดสร้าง ในการก่อสร้างฝ่ายหญิงได้ออกอุบายแขวนโคมไว้บนยอดสูง ทำให้ฝ่ายชายเข้าใจผิดเห็นว่าเป็นดาวศุกร์และหยุดสร้างปราสาทภูเพ็ก ปราสาทนารายณ์เจงเวงจึงเสร็จสมบูรณ์อยู่เพียงปราสาทเดียว